هدف: داوری همتا یکی از مهم‌ترین ابزارهای تضمین کیفیت مقالات علمی است که نقش اساسی در ارزیابی پژوهش‌ها و تامین اعتبار علمی مجلات ایفا می‌کند. با این حال، در مجلات داخلی، این فرایند با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که می‌تواند بر کیفیت و اعتبار مقالات تأثیر منفی بگذارد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی در تجربه زیسته شرکت‌کنندگان به منظور شناسایی مشکلات موجود در فرایند داوری مجلات داخلی و ارائه راهکارهایی برای بهبود انجام شد.
روش: این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی انجام‌ شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 12 نفر از مُطلعان که تجربه ارسال و داوری مقالات برای مجلات علمی وزارت علوم را داشتند، گردآوری شد. تحلیل داده‌ها بر اساس راهبرد کُلایزی انجام‌شد.
یافته‌ها: برپایه تجربه زیسته شرکت‌کنندگان، مشکلات داوری در مجلات علمی وزارت علوم در حوزه علوم رفتاری را می‌توان در چهار مضمون‌ اصلی شامل مشکلات معطوف به اخلاق داوری، مشکلات معطوف به زیرساخت فناوری، مشکلات معطوف به سیاست‌های آموزشی پژوهشی و مشکلات معطوف به شفافیت دسته‌بندی کرد. در حوزه «مشکلات معطوف به اخلاق داوری» مواردی شامل سوگیری در داوری، مشکلات ساختاری در فرایند داوری، کیفیت پایین داوری، اعتبار‌سنجی و نمایه‌سازی؛ در حوزه «مشکلات معطوف به زیرساخت فناوری» مواردی شامل ضعف در رابط کاربری و عملکرد و سرعت؛ در حوزه «مشکلات معطوف به سیاست‌های آموزشی پژوهشی» مواردی شامل فقدان انگیزه داوری و تمرکز بر تعداد؛ و در حوزه «مشکلات معطوف به شفافیت» مواردی شامل ابهام در مسائل مالی و ذهنی بودن ملاک‌های ارزیابی، شناسایی‌‌ گردید
نتیجه‌گیری: فرایند داوری در مجلات علمی حوزه علوم رفتاری وزارت علوم به اصلاحاتی در حوزه‌های سیاست‌گذاری، فناوری، اخلاق پژوهشی و شفافیت فرایندها نیازمند است. بهبود نظام انگیزشی داوران، افزایش شفافیت در سیاست‌های داوری، به‌روزرسانی زیرساخت‌های فناوری و تدوین ملاک‌ها و استانداردهای یکپارچه و عادلانه در ارزیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت از جمله راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای کیفیت داوری مقالات در مجلات علمی است. اجرای این راهکارها می‌تواند ضمن افزایش کیفیت مقالات منتشرشده به بهبود اعتبار علمی مجلات داخلی و زمینه‌سازی حرکت به سمت مرجعیت علمی منجر شود.