1- دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، گروه مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران 2- گروه مدیریت دولتی،واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران ، mrezaei@iaurasht.ac.ir 3- استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
چکیده: (1153 مشاهده)
هدف: دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، جهت تضمین تداوم رهبری سازمانی، به برنامهریزی جانشین پروری رسمی نیاز دارند. پژوهش حاضر جهت شناسایی مؤلفههای برنامهریزی جانشین پروری در دانشگاههای دولتی ایران انجام شد و از نظر هدف کاربردی است. روششناسی: در این تحقیق از راهبرد تحلیل محتوای کیفی با رویکرد فراترکیب در چارچوب پژوهشی اسنادی استفاده شد. جامعه آماری، کلیه مطالعات انجامشده در محدوده زمانی 2022-2017 و 1401-1396 میباشد. در این راستا تعداد 1012 پژوهش در زمینه برنامهریزی جانشین پروری، ارزیابی شد و در نهایت 28 مقاله بهصورت هدفمند انتخاب گردید. سپس با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوط با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در مجموع، پنج بعد و چهارده مؤلفه کلیدی طی فرآیند جستجو و ترکیب نظاممند، انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت که اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کافمن تائید شد. یافتهها: عوامل مؤثر برنامهریزی جانشین پروری دانشگاههای دولتی ایران، در پنج بعد سازمانی، توسعهگرایی، مدیریتی، فردی و فرهنگی با مؤلفههای فرایندها، ساختاری، ارزیابی، قانونی، مدیریت منابع انسانی، رهبری، مهارتی، شخصیتی، شغلی، برنامه جامع آموزش، توسعه منابع انسانی، آیندهنگری، فرهنگ دانشگاهی و فرهنگ عمومی شناسایی و دستهبندی شدند. نتیجهگیری: قوانین و مقررات اداری و استخدامی دانشگاههای دولتی ایران برای اعضای هیئتعلمی و غیر هیئتعلمی، بر اساس آییننامهها و مصوبات هیئتهای امناء تعیین میگردد و مدیران ارشد منابع انسانی برای برنامهریزی جانشین پروری، مرجع و مدل مشخصی را الگو قرار نمیدهند و سنتهای قدیمی خود را در مورد عزل و نصب مدیران حفظ کرده و درواقع با نادیده گرفتن نیازهای توسعه اساتید و کارکنان، در مقابل تغییرات بهشدت مقاومت میکنند؛ بنابراین روندهای اخیر باید مطابق با چشمانداز آینده و نیازهای جدید منابع انسانی دانشگاهها تغییر کند. پژوهش حاضر درک عمیقی از ادبیات موجود در زمینه برنامهریزی جانشین پروری در دانشگاهها ارائه میدهد. در این زمینه مدیران دانشگاههای دولتی و مؤسسات آموزش عالی میتوانند با بهرهگیری از نتایج این تحقیق و شناخت مؤلفههای مؤثر برنامهریزی جانشین پروری، مجموعهای از کارکنان دانشگاهی با استعداد و ماهر را جذب و ایجاد کنند و کادر علمی بالقوهای را که میتوانند در آینده رهبری دانشگاهها را به عهده بگیرند، شناسایی کنند.
khosroparviz F, Rezaei Dizgah M, Alikhan Gorgani R. Identifying the Components of Succession Planning in Iranian Public Universities. ihej 2024; 15 (2) :107-127 URL: http://ihej.ir/article-1-1984-fa.html
خسروپرویز فاطمه، رضایی دیزگاه مراد، علیخان گرگانی روح الله. شناسایی مؤلفههای برنامهریزی جانشین پروری در دانشگاههای دولتی ایران. آموزش عالی ایران. 1402; 15 (2) :107-127