1- دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران ، mahdiahmadi35@yahoo.com 2- دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران 3- استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران 4- استاد مدیریت و برنامه ریزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده: (892 مشاهده)
هدف: شناسایی پیش برندهها و بازدارندههای دانشگاه ایرانیو شناخت علل ساختاری و بافتاری در تحقق یا عدم تحقق آن در ادوار تاریخی قاجار، پهلوی (اول و دوم) و انقلاب اسلامی است. روششناسی: این پژوهش ازنظر سنت پژوهشی، کیفی و از نظرگاه هدف، کاربردی و از جنبه ماهیت، (کتابخانهای) اسنادی مبتنی بر مطالعات تاریخیاست. یافتهها:نتایج نشان داد مهمترین پیش برندهها و بازدارندهها در دوره قاجار: حضور استادان خارجی، مواجهه با ملل اروپایی، انتشار روزنامهها، ترجمه متون علمی-ادبی (پیش برنده) و درباری بودن، فن گرایی و تک نهادی بودن (بازدارنده) در دوره پهلوی اول:رویکرد نخبهگرا، اعزام دانشجو به خارج (پیش برنده) و بیتوجهی به خلق خرد در اجتماع علمی، چیرگی نظرگاه پوزیتیویستی،امکانات ناکافی برای تکاپوهای دانشی (بازدارنده) در پهلوی دوم: تبادل دانش با دانشگاههای داخل و خارج، کوشش در دانشگاه سازی (پیش برنده)وناهماهنگی گسترش کمی-کیفی، غلبه الگوی ناپلئونی بر ساختار دانشگاه (بازدارنده). انقلاب اسلامی: مشارکت در رتبهبندیهای داخلی و بینالمللی، حضور گسترده زنان، بینالمللی سازی، آگاهی موشکافانه از سیر تاریخی و سابقه غنی دانش (پیش برنده) و توسعهیافتگی سنتی، مقاله گرایی و تودهای شدن (بازدارنده) بوده است. نتیجهگیری: ایده دانشگاه ایرانی با تغییر در قواعد، الگوها، ساختارها و هنجارهای موجود دانش، میتواند دانشگاه و عمل دانشگاهی را با سرمشقهای نوین ِدانشگاه مدار، سازگار کند. بهگونهای که علاوه بر همسویی با ضرورتهای جامعهی دانشمحور، نقش رهایی بخشی را با هویتی نو به تجلی برساند. الزامات تحقق این ایده به شناخت دقیق پیش برندهها و بازدارندههایی وابسته است که بتوان پس از با تبیینهای مستدل تاریخی- علمی، ضرورت برساخت آن را در ایران معاصر محقق کرد.
Ahmadi A A, Marashi S M, Safai Moghaddam M, MehrAlizadeh Y. Contemporary Iran and University”Pioneer in knowledge": Promoters and deterrents (Emphasizing the Qajar, Pahlavi (First-Second) and Islamic Revolution periods). ihej 2023; 14 (2) :37-56 URL: http://ihej.ir/article-1-1898-fa.html
احمدی عزیزاله، مرعشی منصور، صفایی مقدم مسعود، مهرعلیزاده یداله. پیش برندهها و بازدارندههای دانشگاه ایرانی در دوره معاصر. آموزش عالی ایران. 1401; 14 (2) :37-56