تاریخ دریافت: 21/01/1390

تاریخ پذیرش: 12/11/1390

چکیده

طی دو دهه گذشته، علاوه بر دلایلی چون کاهش هزینه­ها و تخصیص بهینه منابع و افزایش کارایی،دلایل دیگری از جمله ظهور اقتصاد مبتنی بر دانش و تغییر ترکیب  جمعیتی متقاضیان ورود به دانشگاه­ها، گرایش به خصوصی سازی^[1] در آموزش عالی را تسریع کرده است. در ایران نیز رشد آموزش عالی خصوصی در برنامه سوم توسعه مطرح و مورد پی گیری قرار گرفته اما همواره با تنگناهایی روبرو بوده است.این مقاله کوششی در جهت کشف چالش­ها و موانع گسترش آموزش عالی خصوصی است. در مطالعه حاضر،پس از بیان آموزه­های نظری، تلاش شده تا به دو سؤال در این زمینه پاسخ داده شود. نخست اینکه مهمترین موانع پیش­روی خصوصی سازی دانشگاه­ها در کشور کدام است و دیگر اینکه چه راهکارهایی برای غلبه بر این مسایل و مشکلات وجود دارد. یافته­های این تحقیق به روش مطالعه اکتشافی متکی بر ابزار مصاحبه عمیق  با متخصصان دانشگاهی در بخش­های دولتی و غیر دولتی و نیز استفاده از ابزار پرسشنامه (به دو صورت پرسشنامه باز وپرسشنامه بسته) حاصل شده است. در یافته­های تحقیق 26 مشکل و مانع پیشاروی خصوصی سازی دانشگاه­ها مشخص شد که در این میان مواردی چون فقدان قوانین حمایت از سرمایه گذاری خصوصی، پایین بودن قدرت خرید مردم و عدم توان پرداخت شهریه، وجود مشکلات ساختاری در نظام مدیریت  آموزش عالی، فقدان آزادی علمی در دانشگاه­ها و تمایل دولت به تسلط در امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه­هااز دیدگاه صاحبنظران از بالاترین اهمیت برخوردار بودند. برای پاسخ به سؤال دوم تحقیق نیز در پایان، پیشنهادهایی راهبردی جهت رفع یا کاهش مشکلات ارائه شده است.