شناسایی و اعتبارسنجی نشانگان و مؤلفه‌های رفتاری مؤثر اساتید دانشگاه در شکل‌گیری تفکر انتقادی دانشجویان هدف پژوهش حاضر است. پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته (ابتدا کیفی بعد کمی) و ازلحاظ هدف در حیطه پژوهش‌های کاربردی می‌باشد. روش نمونه‌گیری پژوهش در بخش کیفی، گلوله برفی و در بخش کمی، تصادفی طبقه‌ای بود. فرایند اجرایی پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه نیمه هدایت شده با 16 نفر از اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دکتری و سپس برای تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده در این بخش، از تحلیل محتوا و روش کدگذاری باز و کدگذاری محوری استفاده شد. با استفاده از اطلاعاتی که به دست آمد 7 مؤلفه و 28 نشانگر رفتاری برای تفکر انتقادی مشخص شد. پرسشنامه ساخته شده از نشانگرهای بدست آمده، در بین 355 دانشجوی کارشناسی (100 پسر و 255 دختر) دانشگاه خوارزمی در سال 93-1392 به اجرا درآمد. تحلیل‌ها روایی و پایایی مطلوبی را برای ابزار ساخته شده ارائه داد. در بخش کمّی، روش‌های آماری با توجه به ماهیت مطالعه، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش الگوی تک عاملی بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تفکر انتقادی شامل مؤلفه‌های مهارت‌های ارتباطی یا رفتارهای کلاسی، محیط آموزشی یا فضای کلاسی، مهارت‌های تدریس یا روش‌های تدریس استاد، رفتارهای خارج از کلاس استاد، ویژگی‌های فردی استاد، روحیه گشاده‌رویی و مددرسانی علمی استاد، فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی استاد است.