هنگامی‌که پژوهشگری در یک فرایند تحقیق درگیر می‌شود آنچه انجام می‌دهد و گزارش می­کند به مفاهیم زیربنایی او درباره ماهیت تحقیق بستگی دارد. مطالعه حاضر مفهوم تحقیق را از دیدگاه اساتید در حیطه­های مختلف علمی موردبررسی قرارداده است. پارادایم معرفت‌شناسی تفسیری و رویکرد کیفی اتخاذ گردید. ازآنجاکه پژوهشگران  قصد داشتند برداشت‌ها و تجارب متفاوت در مورد پدیده تحقیق را بررسی و طبقه‌بندی کنند لذا روش پدیدار نگاری بکار گرفته شد. از طریق روش نمونه­گیری هدفمند با 30 نفر از استادان در که در رشته­های علمی مختلف تدریس و پژوهش می­کردند به‌عنوان  نمونه مصاحبه نیمه ­ساختار­یافته به عمل آمد. نتایج گویای آن بود که پنج شیوه کیفی متفاوت از تجربه اساتید دانشگاهی می‌توان احصا نمود: تحقیق به‌مثابه مسؤولیت حرفه‌ای، کار هنری، سفر به ناشناخته‌ها، پازل و  قضاوت. صراحت در شیوه­ نگرش فرد به تحقیق مبنایی برای درک فهم دیگران در بردارد. تنوع‌های به‌دست‌آمده در مفهوم تحقیق ممکن است شیوه‌ای برای درک مشکلات یا عدم تکمیل دروس و دوره‌های پژوهشی به دلیل عدم تناسب مفاهیم استاد و دانشجو فراهم کند. با تشخیص تنوع‌ها در چگونگی تجربه تحقیق، اشارات کاربردی پژوهش حاضر مبنایی را برای درک برخی پدیده­های مرتبط با پژوهش در نظام آموزش عالی ارائه می‌کند که تاکنون به‌صورت ناکامل درک شده است. ازآنجاکه هر تنوع، گونه مختلفی از جهت‌گیری را در ارتباط با فرآورده‌های پژوهشی در بردارد. چارچوب تحقیق حاضر ابزاری مفید در مباحث مربوط به بررسی عملکرد پژوهشی اعضای هیئت‌علمی فراهم  می‌کند.